Intimiteit en schijnintimiteit

Wat mij betreft draait echte, kloppende communicatie om afstemmen en verbinden, om gelijkwaardigheid en wederkerigheid. En om het niveau van intimiteit. Dat staat voor echt contact en echte verbinding, waarbij mensen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen handelen en beseffen dat ze in vrijwel elke situatie een keuze hebben. Zoals ik uit gekheid wel eens tegen cliënten zeg: ‘Als ik voorover met mijn gezicht in het water lig, hoef je me niet te vragen ‘wat kan ik voor je doen’. In bijna alle andere situaties die niet lijken op deze, dan wel’.

Aanval

Vooral mensen die leven vanuit hun gevoel zullen opmerkzaam zijn of ze afgestemd zijn en verbonden of juist niet. Ik werd laatst aangevallen op mijn keuze om me nog niet te laten vaccineren. Hoe feller de ander werd, hoe teruggetrokkener ik. Intern, aan mijn buitenkant zal niet zoveel te zien zijn geweest. Uiteindelijk wist ik nog nauwelijks een argument te geven voor mijn keuzes. Ik leidde het gesprek af, zodat ik voor mezelf kon analyseren wat er gebeurde. 

Ik-wil-dat-jij-redenering

Want wat er aan de hand? De ander gebruikte de ‘ik wil dat jij redenering’. Als je diep ongelukkig wilt worden, pas dan deze redenering vaak toe. ‘Jij’ bent niet verantwoordelijk voor ‘mij’ en ‘jij’ hoeft ‘mijn’ keuzes niet te maken en niet te verantwoorden. Gebrek aan succes verzekerd. 

Uit verbinding

De ‘ik wil dat jij redenering’ getuigt ook niet van gelijkwaardigheid en wederkerigheid. Dat raakt mij in de kern van mijn bestaan en dus ging ik al snel uit verbinding en waren we niet meer op elkaar afgestemd. Hoeveel zin heeft het om een discussie aan te gaan en argumenten uit te wisselen als je niet afgestemd en verbonden bent? Dan praat je toch sowieso langs elkaar heen? Zo werkt het voor mij wel.

In verbinding

Toen ik het beeld helder voor ogen had, gaf ik het terug aan de lieve vriendin met wie ik in gesprek was. Ze was even stil en besefte dat ze het punt waarop ik uit verbinding ging opgemerkt had. En ‘ik heb er niets mee gedaan’. We namen afscheid met een knuffel, allebei verrijkt met de opgedane inzichten.

Weg glijden

Kunnen we zonder afstemming en verbinding met elkaar in gesprek zijn, discussies hebben en verder komen? Ja, dat kan. Tenminste theoretisch gezien en het zal de ene mens beter afgaan dan de andere. Ik ontdekte naar aanleiding van het beschreven voorval hoe sterk ik gericht ben op afstemming en verbinding. Ik verlies liever geen tijd aan gesprekken en contacten als dat er niet is. Je glijdt dan zo snel weg van het niveau van intimiteit, waar ik als sterkgevoelig mens zo’n voorkeur voor heb. 

En waar kom je terecht als je wegglijdt van het niveau van intimiteit? 

Drama

In schijnintimiteit. Dit staat voor al die momenten waarop er geen echt contact is en geen echte verbinding en het kenmerkt zich door de vele variaties en verschillende gedaanten van de dramadriehoek. Deze driehoek kent drie poten: de redder, het slachtoffer en de aanklager. Als een redder op jou afkomt, dan krijg je de vaak onbewuste uitnodiging om de rol van slachtoffer op je te nemen. Als jij de slachtofferrol op je neemt, dan nodig je de ander uit om de redderrol op te pakken. Zo vul je elkaar als het ware aan. Het kan echter ook zo zijn dat de ander je aanklaagt. Kies je dan zelf ook voor de rol van de aanklager, dan krijg je ruzie (denk aan vechtscheidingen). 

Switch

Verandert iemand tijdens het contact van rol, dan krijgt het gesprek ‘ineens’een wending: de switch. Aan die switch herken je dat contact zich afspeelt op het niveau van schijnintimiteit.

Schijntherapie

Te veel contact speelt zich af op het niveau van schijnintimiteit. Als ik kijk naar mijn eigen werkkring (therapie en coaching), dan gebeurt het zelfs daar. Hulpverleners die zich groter maken dan waar de grens van gelijkwaardigheid ligt en hulpvragers die daarmee kleiner blijven. Op die manier duren therapieën langer dan nodig, als ze al helpend zijn. Doordat de grens tussen het niveau van intimiteit en schijnintimiteit soms flinterdun is, valt het lang niet altijd op. Ook hier geldt dat hoe meer iemand vanuit gevoel leeft en handelt, des te meer en eerder het wel opvalt. Werk aan de winkel dus want onze wereld snakt naar mensen die zich bewegen op het niveau van intimiteit, die echt contact maken en echte verbinding aangaan.

Tot slot

Wees dus niet verbaasd dat, als we elkaar binnenkort ontmoeten, ik dan zeg: ‘Ik voel geen verbinding, klopt dat ook voor jou en zullen we daar samen eerst naar kijken?’

©FrankOdding, 2021-06-11